معرفی پیچ شش گوش و کاربرد آن در صنایع

پیچ های شش گوش یا Hexagon Head Bolt از رایج ترین انواع پیچ ها هستند که متناسب با نیاز صنایع مختلف در اندازه ها و جنس های متفاوتی طراحی و تولید می شوند، بنابراین برای انتخاب پیچ های شش گوش باید همه موارد مانند سایز آچارخور پیچ، جنس پیچ، قطر دنده پیچ ، گرید یا کلاس پیچ را در نظر گرفت . با این حال مهم ترین عامل در انتخاب و خرید پیچ شش گوش قسمت یا مکانی است که قرار است پیچ مورد استفاده قرار گیرد. معروف ترین و پر کاربرد ترین مدل از پیچ های شش گوش در صنایع همچون ساختمان سازی ، پیچ HV می باشد. اگر قصد خرید پیچ و مهره را داشته باشید ، پیشنهاد می کنیم این مقاله را مطالعه نمایید.

پیچ های شش گوش که به آنها پیچ های سر شش گوش یا آچار خور نیز گفته می شود دارای یک سر شش ضلعی هستند.پیچ های شش گوش از نظر ویژگی های ظاهری به دو دسته پیچ های شش گوش استاندارد (hex bolt) و پیچ های شش گوش گل بزرگ (Heavy Hex Bolt) یا همان پیچ HV معروف هستند.

جنس پیچ های شش گوش

پیچ های شش گوش با موادی مانند آهن، فولاد، استنلس استیل ، پلاستیک ، پی وی سی و ... تولید می شوند اما در صنعت جنس های پرکاربرد این پیچ شامل:

• پیچ شش گوش آهنی در گرید 5.6 و گرید 6.8

• پیچ شش گوش کربن استیل یا پیچ خشکه فولادی گرید 8.8

• پیچ شش گوش فولاد آلیاژی در گرید 10.9 و پیچ شش گوش گرید 12.9

• پیچ فولادی استنلس استیل یا پیچ استیل در گریدهای A2 و A4 و B8 و ...

گرید پیچ های شش گوش

پیچ های شش گوش در کلاس ها یا گرید های متفاوتی تولید می شوند که معروف ترین آنها عبارتند از:

✔ پیچ شش گوش کلاس 5.6 یا آهن

✔ پیچ شش گوش کلاس 8.8 یا پیچ شش گوش خشکه

✔ پیچ شش گوش با کلاس 9.8

✔ پیچ شش گوش با کلاس 10.9 و 12.9 در استاندارد بین المللی ISO

✔ گرید 1،2،5 و 8 در سیستم آمریکایی

چگونه می توان استقامت پیچ های شش گوش را افزایش داد؟

در حقیقت هرچه گرید پیچ شش گوش بیشتر باشد ، استحکام و مقاومت بیشتری دارد زیرا آلیاژ فولاد آنها پر کربن تر خواهد شد ، علاوه براین استانداردها ، استاندارد های دیگری نیز برای سایز و ابعاد پیچ های شش گوش و آبکاری های سطحی آنها تعریف می شود که نشان دهنده ابعاد برای گل پیچ هستند به عنوان مثال می توانند گل درشت یا گل ریز باشند یا می توانند نیم دنده یا تمام دنده باشند .

پیچ های سازه با مقاومت بالا همان پیچ های گل درشت هستند که طبق استاندارد Din 6914 تولید می شوند. تفاوت این نوع از پیچ های شش گوش با سایر پیچ ها در ارتفاع گل آنها و عرض سراسری پیچ می باشد. ارتفاع و عرض گل درشت ها ( پیچ HV ) بیشتر بوده و به طبع مقاومت و استحکام آنها در برابر تنش و فشار بیشتر خواهد بود به همین دلیل از پیچ های گل درشت در ماشین آلات سنگین و پر ضربه بهره می برند.

در پیچ های شش گوش ، دنده زنی می تواند به صورت دنده ریز Fine Thread و یا دنده درشت Coarse Thread ایجاد شود.

استاندارد پیچ های شش گوش

✔ پیچ شش گوش نیمه رزوه با استاندارد Din 931 یا ISO 4014

✔ پیچ شش گوش تمام رزوه با استاندارد Din 933 یا ISO 4017

✔ پیچ شش گوش اچ وی با استاندارد Din 6914 یا EN 14399

✔ پیچ شش گوش با استاندارد Din 561

✔ پیچ شش گوش با استاندارد Din 558

✔ Din 564

✔ Din 601

✔ Din 609

✔ Din 960

✔ Din 7990

✔ Din 7999

در واقع به صورت کلی استاندارد پیچ و مهره تولیدی در ایران معمولا با ISO ،DIN و Astm تعریف می شوند.

پیچ شش گوش خشکه

پیچ شش گوش خشکه معمولا در مناطقی که رطوبت وجود ندارد یا به اصطلاح گرم و خشک است مورد استفاده قرار می گیرد زیرا توان مقاومتی کمی در برابر رطوبت و خوردگی دارند. این پیچ ها با گرید های 8.8 و معمولا از طول 20 تا 400 میلی متر و قطر6 تا 50 میلی متر تولید می شوند.پیچ های شش گوش خشکه توان مقاومتی واستحکام بالایی نسبت به سایر پیچ های آهنی دارند.

پیچ های خشکه با کلاس 8.8 رایج ترین نوع پیچ های خشکه می باشد. به صورت کلی پیچ های خشکه در سه نوع کلاس یا گرید تولید می شوند که بین این سه گرید ، مقاومت پیچ شش گوشه خشکه از سایرین کمتر است اما هزینه کمتری نسبت به آنها دارد.

معنی گرید 8.8

عدد 8 اول در واقع نشان دهنده این است که هر سطح مقطع از این پیچ می تواند باری معادل 80 کیلو گرم را تحمل کند . عدد 8 دوم بیانگر حداکثر مقاومت و تحمل این پیچ در برابر تغییر شکل می باشد.به صورت کلی هنگام وارد شدن نیروی عمودی به پیچ می تواند باری معادل 64 کیلوگرم را تحمل کند بدون اینکه تغییری در آن ایجاد شود. در واقع تا 80 کیلوگرم بار را به صورت عمودی می تواند تحمل کند اما بیشتر از این نیرو باعث ایجاد تغییر شکل در آن می شود . پیچ خشکه 8.8 هم به صورت نیمه رزوه هم تمام رزوه در بازار موجود است.

پیچ خشکه نیمه رزوه

تنها در بخش انتهایی این نوع پیچ رزوه دیده می شود ،که در صنایع مختلف پرکاربرد است و بخشی از پیچ که رزوه نشده است توان مقاومتی بیشتری دارد ، پیچ های نیم رزوه شش گوش معمولا مطابق استاندارد Din 931 تولید می شود.

پیچ خشکه تمام رزوه

تولید پیچ خشکه تمام رزوه نسبت به سایرین کمتر بوده و متناسب با احتیاج مشتری در سایز های مختلف و معمولا تا ارتفاع 5 سانتی متر یا کمتر طبق استاندارد Din 933 طراحی و تولید می شوند.

پیچ شش گوش گالوانیزه

در مکان هایی که در معرض رطوبت هستند یا آب و هوای مرطوب حاکم است از پیچ شش گوش با پوشش گالوانیزه استفاده می کنند زیرا استحکام خوبی در برابر رطوبت از خود نشان می دهد و از سایز های 6 تا 36 میلی متر در بازار موجود است در استفاده از این پیچ توجه داشته باشید که باید همراه با آن از مهره گالوانیزه در سازه استفاده کنید.بنابراین انتخاب پیچ و مهره متناسب با یکدیگر از نظر جنس اهمیت زیادی دارد.

پیچ شش گوش کلاس 10.9

پیچ های شش گوش کلاس 10.9 مقاومت و استحکام بالاتری نسبت به پیچ های شش گوش گرید 8.8 دارند.

پیچ شش گوش کلاس 12.9

این نوع از پیچ های شش گوش از قطر 10 تا 32 میلی متر طراحی و تولید می شوند ودر صنعت ساختمان سازی ، سوله سازی ، ساختمان و ... کاربرد دارند.

پیچ شش گوش فلنجی

پیچ های شش گوش فلنجی طبق استاندارد Din 6921 تولید می شوند و به آنها پیچ آچاری فلنجی یا پیچ فلنجی آچار خور نیز گفته می شود.

پیچ شش گوش سر واشر دار

در پیچ شش گوش سر واشر دار ، زیر سر پیچ حالتی شبیه به واشر وجود دارد که این عمل موجب آب بندی بهتر پیچ و مهره می شود.

پیچ شش گوش گل درشت یا پیچ HV

به دلیل اهمیت و کاربرد بالای پیچ HV در ادامه مقاله به صورت کامل این نوع ازپیچ شش گوش برایتان شرح داده می شود . پیچ های شش گوش گل درشت یا همان پیچ HV طبق استاندارد های زیر تولید می شوند:

• DIN 6914

• ASTM A490

• ISO 7412

• DIN EN 14399-4

گرید تمامی مدل های پیچ HV ، 10.9 می باشد. نام های دیگر این پیچ ، پیچ آچاری سنگین ، هوی بولت یا پیچ HV می باشد و در سازه هایی که تحت فشار کششی و برشی زیادی هستند از این پیچ و مهره استفاده می شود.

پیچ HV از نظر ظاهری و ساختار تفاوت هایی با پیچ های شش گوش معمولی دارند. پیچ HV رزوه کوتاه تر و گل بزرگ تری دارند HV مخفف کلمه Heavy Hex Bolt می باشد که به معنای پیچ گل درشت است. پیچ HV قبل از عرضه به مصرف کنندگان به صورت های مختلف تحت آزمایش های فیزیکی و مکانیکی قرار میگیرند. پیچ های شش گوش گل درشت یا پیچ HV از سایز های 12 تا 36 میلی متر تولید می شوند ، بنابراین برای به کار گیری پیچ اچ وی با توجه به سایز های مختلف آنها می توان از آچار های مختلفی متناسب با آن بهره برد.پیچ HV به صورت گالوانیزه گرم ، داکرومات یا بدون پوشش در بازار وجود دارند.

مهره HV متناسب با پیچ HV طبق استاندارد های زیر تولید و به بازار عرضه می شوند:

• DIN 6915

• ASTM A563

• ISO 7414

• DIN EN 14399-4

همچنین برای به کار گیری مهره های HV در سازه علاوه بر مهره متناسب می توان از واشر متناسب با آن بهره برد واشر HV طبق استاندارد های زیر طراحی می شوند.

• DIN 6916

• ASTM F436

• ISO 4716

• DIN EN 14399-6

کاربرد پیچ HV

تفاوت اساسی پیچ HV با پیچ های شش گوش یعنی گل بزرگ تر و رزوه کوتاه تر موجب شده است که از نوع از پیچ ها کاربرد بسیاری داشته باشند ، زیرا سطح اتکای بیشتری دارند و هنگامی که تحت نیرو های برشی و کششی قرار می گیرند مقاومت خوبی از خود نشان می دهند و در اتصالات اصطحکاکی مورد استفاده قرار می گیرند. در صنایعی مانند نیروگاه ها ، خودرو های سنگین ، ساخت اتوبان ، اسکله های فلزی ، کشاورزی و ماشین آلات این صنعت، پل های فلزی ، نصب تیرآهن ، توربین های بادی و ... می توان از پیچ HV استفاده کرد.بنابراین پیچ HV جز پرکاربرد ترین پیچ ها در صنایع محسوب می شود.

کاربرد پیچ های شش گوش

پیچ های شش گوش به دلیل پر مصرف بودن و کارایی بالای آنها در اکثر صنعت ها مورد استفاده قرار می گیرند که مهم ترین آنها عبارتند از:

✔ صنعت آب و فاضلاب

✔ ماشین آلات

✔ صنعت ساختمان سازی

✔ سد سازی

✔ پل سازی

✔ صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی

✔ اسکلت فلزی ، سوله و...

پیچ های شش گوش مورد استفاده برای محیط های مختلف

طبق توضیحات بالا دیدیم که پیچ های شش گوش در گرید ها ، سایز ها ، استاندارد ها و جنس های مختلفی طراحی می شوند.پیچ هایی شش گوش با گرید 5.6 برای سازه هایی که تحت فشار کمی هستند مناسب است و برای متصل کردن قطعات فلزی و غیر فلزی مورد استفاده قرار می گیرند.

پیچ های شش گوش استیل برای موقعیت هایی که سازه باید فشار متوسطی را متحمل شود مناسب است زیرا مقاومت آنها در برابر خوردگی و فشار بالاست ودر محیط هایی که رطوبت وجود دارد نیز می توان از آنها بهره برد.

پوشش هایی مانند داکرومات ، گالوانیزه سرد و گرم برای پیچ های فولادی و آهنی مورد استفاده قرار می گیرند اما به عنوان مثال از گالوانیزه سرد نباید برای پیچ های کلاس 10.9 استفاده کرد ، زیرا موجب تردی هیدروژنی در سطح پیچ می گردد و کارایی پیچ را کاهش می دهد.

در پایان شرکت سپنتا پیچ به عنوان یکی از بهترین تولید کننده های پیچ و مهره و انواع پیچ شش گوش ، پیچ HV و...در ایران آماده ارائه خدمات به شما عزیزان می باشد. اگر قصد خرید پیچ شش گوش در انواع مدل های آن را داشته باشید می توانید جهت اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.